Recensie: Mit Fragen führen (Met Vragen leiden)
Het boekje "Mit fragen führen" van Sigrid Frank-Eßlinger is een klein Duitstalig boekje over de kunst van het stellen van vragen, speciaal bestemd voor coaches en leidinggevenden. In 122 bladzijdes beschrijft deze minipocket waarom het kunnen stellen van de juiste vragen op het werk belangrijk is, hoe je dit kunt doen en welke valkuilen er zijn. Voor de liefhebber die ook Duits kan. In dit artikel vind je een korte samenvatting van het boek en mijn oordeel.
 |
Als ik in het buitenland ben, kan ik het nooit laten om ook even een boekhandel in te duiken en op zoek te gaan naar buitenlandse literatuur over de kunst van het stellen van vragen. Nu leidt dit niet vaak tot aanwinsten, maar in Duitsland was het pasgeleden raak. Ik liep tegen het boekje "Mit fragen führen" van Sigrid Frank-Eßlinger aan. Natuurlijk gekocht en gelezen.
Samenvatting van "Met vragen leiden"
"Mit fragen führen" is een klein boekje - ook qua formaat - en kent als motto "Of het nu gaat om vergaderingen, workshops of personeelsbeoordelingen - slimme vragen stellen is het halve werk.". Natuurlijk is het maar de vraag of dit klopt (als je onderzoek erbij pakt, is het 10 à 20 procent), maar we snappen het idee.
In vijf hoofdstukken behandelt Frank-Eßlinger samengevat het volgende:
1. Slim gevraagd, is half gewonnen. Hierin wordt de kracht van het stellen van vragen uitgelegd. Het uitgangspunt hierbij is dat zonder het stellen van vragen je niet kunt spreken van communicatie. Door slimme vragen te stellen kun je je communicatie beter sturen. Maar dit kan niet zonder goed te luisteren: wie vragen stelt, moet ook kunnen luisteren.
2. Vragen over vragen: type vragen en vraagtechnieken. In het tweede hoofdstuk worden verschillende soorten vragen behandeld. Natuurlijk begint dit met een uitleg van wat open vragen zijn. Wat ik hierbij wel goed vond, is dat de schrijfster niet de makkelijke weg kiest, maar ook terecht onderscheid maakt tussen open vragen en relatief open vragen. Ook worden de voordelen, maar ook de nadelen van open vragen behandeld. En krijgen we als lezer ook voorbeelden aangereikt.
In dit tweede hoofdstuk komen vervolgens andere vraagsoorten (of vraagtypen) aan bod, zoals de richtinggevende vragen, de alternatief-gevende vragen, systemische vragen, ongewone vragen, begripsvragen, vragen naar een mening, controlevragen, procesvragen, hypothetische vragen, oplossingsgerichte vragen, provocerende vragen (uit het provocatief coachen) en doelgerichte vragen.
Ook hier krijgen we eerst een uitleg, worden voorbeelden gegeven en worden de voordelen en nadelen besproken. Prima, al zijn sommige vraagtypen m.i. wel wat vergezocht. Dit meer technische hoofdstuk eindigt met een een korte uitleg van vraagsystematiek en met vraagmodellen. Aardig is het deel dat gaat over het objectiveren met behulp van vragen, waarbij ook hier weer voorbeeldvragen worden gegeven ("Welchen Eindruck haben die anderen Kollegen am Tisch von der Situation?").
3. Vraagstrategieën in het dagelijks werk. Hoofdstuk 3 is een kleiner hoofdstuk en legt uit hoe je het beste op je werk vragen kunt gebruiken. Het uitgangspunt is dat op ons werk ontelbare situaties zich voordoen waarbij we beter de juiste vragen kunnen stellen. In sommige gevallen doe je er zelfs goed aan om vooraf een vraagstrategie op te stellen (eens). Vervolgens laat Frank-Eßlinger zien hoe je met vragen een vergadering kunt sturen en hoe je met de juiste vragen een medewerker kunt laten reflecteren en motiveren. Met name de indeling in vijf vraagstijlen vond ik aardig (p. 76).
4. Valse vragen en kwaadaardige vragen. Leuk! Het vierde hoofdstuk gaat over de andere kant van het stellen van vragen. Het legt om te beginnen uit welke fouten je kunt maken bij het stellen van vragen (en je dus beter kunt vermijden). Bijvoorbeeld dat je met je vragen druk uitoefent. Of dat je met je vraag woede uitdrukt. Of dat je retorische vragen, suggestieve vragen of demagogische vragen stelt. Kun je inderdaad beter niet doen (of op z'n minst je hiervan bewust zijn). Vervolgens gaat het over slechte vragen (en hoe je hier het beste op kunt reageren) en over waarom je soms beter kunt zwijgen.
5. Het lichaam vraagt ook mee. Het laatste hoofdstuk gaat over de non-verbale kant van vragen stellen. Ook dat is positief: veel boeken vergeten deze kant. Maar ook met je houding, gebaren en mimiek communiceer je natuurlijk vragen. En tijdens het stellen van vragen uit je dit ook. Dat hier ook aandacht aan wordt besteed, is positief.
Oordeel
Deze mini-pocket is met name een aanrader voor wie een klein boekje zoekt over de kunst van het stellen van vragen (en ook Duits kan lezen). Ik was met name gecharmeerd van de breedte qua onderwerpen. Daarnaast geeft de schrijfster ook veel overzichten (de negen dingen die je kunt doen met het stellen van vragen, pagina 6) en geeft ze veel voorbeelden van vragen.
De opmaak en structuur - van met name het tweede hoofdstuk - had van mij wel beter gemogen. Sommige vraagtypen en indelingen zijn daarnaast m.i. wel discutabel (bijvoorbeeld over wat systemische vragen zijn) of wat vergezocht. Ik kan me hierdoor voorstellen dat voor iemand die nog wat zoekende is als het gaat om het stellen van de juiste vragen, dit tot gevolg kan hebben dat het boekje te veel informatie geeft om het praktisch te maken. Wat misschien juist niet de bedoeling is van een taschenguide?
Ik zou zeggen: vier van de vijf sterren. Zeker gezien de prijs, namelijk onder de 10 euro. Als je niet wilt afreizen richting Duitsland: het boekje is ook als eBook beschikbaar, bijvoorbeeld via Bol.com (wees gerust, geen affiliate).
Lees ook: betere vragen stellen
- Meer dan 30 tips en adviezen waardoor je nog betere vragen kunt gaan stellen.
- Waarom je voor een goed gesprek het beste kunt beginnen met een vraag (na het geven van een compliment).
- Een overzicht van onze artikelen over vraagtechnieken (inclusief ons eBook).
- Snelcursus doorvragen: gebruik een van de deze negen manier om door te vragen.
