De vraag van ...
Roman Krznaric
Voor de aflevering Time Rebels bezocht Tegenlicht (VPRO) de Australisch-Britse filosoof en politicoloog Roman Krznaric. Deze filosoof stelt in zijn boek The Good Ancestor dat we een
betere voorouder moeten zijn, Voor de kinderen van onze kinderen. Zijn inspiratie om hierover te schrijven, vond hij bij een vraag die hij de immunoloog Jonas Salk hoorde stellen (uitvinder van het eerste poliovaccin) . Een mooie vraag voor onze serie "De vraag (van)".
 |
| Still uit Tegenlicht (d.d. 21 februari 2021) |
Roman Krznaric
Filosoof en politicoloog¹
Krzaric over deze vraag in Time rebels (Tegenlicht 2021):
"De vraag naar of wij goede voorouders zijn is dé vraag van onze tijd. Die zet ons aan het denken over onze impact op toekomstige generaties. Nog nooit heeft de mens potentieel zo'n destructieve invloed gehad op de toekomstige bevolking. En Salk zijn vraag of we goede voorouders zijn, helpt ons echt om over al die zaken na te denken die nu heel belangrijk zijn, omdat we leven in de tirannie van het heden.
We weten dat politici niet verder kijken dan de eerstvolgende verkiezingen of hun laatste tweet. We weten dat bedrijven niet verder kijken dan het kwartaalverslag. We weten dat de markten pieken en dalen in speculatieve zeepbellen. En wij zitten continu op onze telefoon om het nieuws te lezen en te klikken op de 'koop nu'-knop.
Daar moeten we aan zien te ontsnappen.
En de vraag van Salk geeft ons inzicht in hoe we dat kunnen bewerkstelligen. We doen dat door anders te denken over onze positie in de tijd."
Analyse van deze vraag
De vraag ‘Zijn wij goede voorouders?’ is voor Roman Krznaric dé
vraag die we ons nu moeten stellen. Het is vragen naar hoe jij vindt dat de kinderen van de toekomst ons
zullen gaan herinneren. Hoe wij de wereld achterlaten. En indirect is de vraag natuurlijk ook normatief: het vraagt ook naar hoe je vindt dat de kinderen van de toekomst ons zouden moeten gaan herinneren.
Krznaric is van mening dat we een veel betere voorouder zouden moeten zijn.
Het is volgens hem namelijk onjuist om de toekomst te zien 'als een verre koloniale buitenpost waar we ongestraft milieuschade en technologische risico's kunnen dumpen, alsof daar niemand leeft'. Want waarom moeten wij het overlaten aan een of andere overheidsfunctionaris om zich in te zetten voor de belangen van toekomstige generaties? Waarom doen wij dit niet? Waarom breken wij niet los van ons kortetermijndenken? Waarom geven wij de toekomstige generaties geen rechten?
Maar terug naar de vraag.
De vraag - die je ook zou kunnen zien als een gedachte-experiment - is namelijk niet van Krznaric zelf. Zijn inspiratie vond hij bij de immunoloog Jonas Salk [2]. Salk was een Amerikaans medicus en staat bekend als de uitvinder van het eerste poliovaccin. Voor Salk was het zonneklaar dat dit vaccin niet gepatenteerd moest worden. Want waarom zou je dit doen? De enige vraag die je volgens Salk namelijk moest stellen was ‘Zijn wij (dan) goede voorouders?’:
Krznaric is van mening dat we een veel betere voorouder zouden moeten zijn.
Het is volgens hem namelijk onjuist om de toekomst te zien 'als een verre koloniale buitenpost waar we ongestraft milieuschade en technologische risico's kunnen dumpen, alsof daar niemand leeft'. Want waarom moeten wij het overlaten aan een of andere overheidsfunctionaris om zich in te zetten voor de belangen van toekomstige generaties? Waarom doen wij dit niet? Waarom breken wij niet los van ons kortetermijndenken? Waarom geven wij de toekomstige generaties geen rechten?
Maar terug naar de vraag.
De vraag - die je ook zou kunnen zien als een gedachte-experiment - is namelijk niet van Krznaric zelf. Zijn inspiratie vond hij bij de immunoloog Jonas Salk [2]. Salk was een Amerikaans medicus en staat bekend als de uitvinder van het eerste poliovaccin. Voor Salk was het zonneklaar dat dit vaccin niet gepatenteerd moest worden. Want waarom zou je dit doen? De enige vraag die je volgens Salk namelijk moest stellen was ‘Zijn wij (dan) goede voorouders?’:
 |
| Still 2 uit Tegenlicht (d.d. 21 februari 2021) |
Het
is een vraag die volgens Krznaric relevanter is dan ooit. Dit omdat hij gelooft dat
toekomstige generaties ons zullen gaan beoordelen op de vraag of we
verstandig zijn geweest of dat we verkwistend en destructief zijn
omgegaan met de kansen voor hun toekomst en die van latere generaties. En dat we het op dit moment het niet goed doen.
Of dit zo is, laat ik graag over aan jou. Maar het is wel een interessante vraag waarmee je iemand kunt laten nadenken over het welzijn van de generaties na ons en de planeet waarop wij moeten wonen. En in hoeverre iemand hier belang aan hecht.
Of dit zo is, laat ik graag over aan jou. Maar het is wel een interessante vraag waarmee je iemand kunt laten nadenken over het welzijn van de generaties na ons en de planeet waarop wij moeten wonen. En in hoeverre iemand hier belang aan hecht.
Lees ook: betere vragen stellen
- Meer dan 30 tips en adviezen waardoor je nog betere vragen kunt gaan stellen.
- Andere online artikelen uit onze serie De Vraag Van ...
- Doorvragen voor beginners: negen manier om door te vragen.
- Een lijst met meer dan 45 andere gedachte-experimenten
[1]
De toelichting van Krznaric komt uit de documentaire Time rebels van VPRO Tegenlicht (uitgezonden 21 februari 2021). Wil je meer weten over de achtergrond van deze vraag of het denken van Krznaric? Je vindt deze documentaire van Tegenlicht met de titel Time rebels hier. Het boek waarin Krznaric zijn ideeën verder heeft uitgewerkt heet De goede voorouder (zie ook voetnoot 2)
[2]
Zie ook voetnoot 1 in hoofdstuk1 in Roman Krznaric, The Good Ancestor: How to Think Long Term in a Short-Term World [endnotes] voor meer informatie over de herkomst van het idee van 'de goede voorouder'.
