Indringende vragen die we niet durven te stellen

Iedereen heeft wel vragen die lastig zijn om te stellen, maar die we wel graag zouden willen stellen. Vragen naar iets waarnaar we nieuwsgierig zijn, maar die we tijdens een gesprek uiteindelijk niet durven te stellen. Omdat we misschien bang zijn hiermee de ander te kwetsen. Of omdat ze te veel provoceren. Zelfs niet - of misschien juist niet - aan vrienden of familie. Aan welke vragen je dan kun denken, zien we in het programma Ik durf het bijna niet te vragen. Hieronder vind je de vragenlijst die zij hebben gebruikt. Gevolgd door onze analyse.

klik hier meteen voor de vragenlijst

Over het programma "Ik durf het bijna niet te vragen"

Het idee achter het programma Ik durf het bijna niet te vragen is makkelijk uit te leggen. Mensen konden vragen insturen die dan anoniem gesteld werden aan mensen die iets hadden. Vragen die bijvoorbeeld werden gesteld aan een groep alcoholisten, daklozen en sekswerkers.

Het doel van het programma is om ons te laten in te zien in hoeverre onze vooroordelen over deze groepen juist zijn. De redactie:

Onbegrepen Nederlanders geven antwoord op de meest indringende en soms choquerende vragen van kijkers, en rekenen af met de vooroordelen en stigma's die mensen over hen hebben.

Het programma wordt voor Nederland gemaakt door BNNVARA / CONCEPT STREET, maar is een directe kopie van het Australische You can't ask that. Zowel de insteek als logo (zie hierboven) zijn gelijk.

Welke vragen stellen de interviewers?

Het programma is natuurlijk gericht op de antwoorden, maar voor ons is het interessant om te onderzoeken welke vragen zijn gesteld. Want de vraag is wel: zijn dit inderdaad de vragen die jij en ik tijdens een gesprek niet durven te stellen? En zijn dit inderdaad goede vragen om onze vooroordelen en stigma's bloot te leggen?

Om dit uit te zoeken, hebben we hieronder de vragen geïnventariseerd. En ook om je te inspireren dit soort vragen te stellen. Want het viel ons op dat veel vragen helemaal niet als choquerend werden ervaren. Sterker, soms zelfs juist gewaardeerd werden. Ben je ondertussen benieuwd naar de antwoorden? Hier vind je de uitzendingen. Het is echt een kijktip.

Voor de zekerheid: raken de vragen je meer dan je misschien zou willen? Of raken de antwoorden je meer dan je zou willen? Bij MIND Korrelatie kun je terecht voor een luisterend oor.

De vragenlijst met vragen die wij bijna niet durven te stellen.

Gevoelige vragen aan mensen die alcoholist zijn

1. Spreken dronken mensen de waarheid?
2. Heb je nu gezopen?
3. Hou oud was je toen je voor het eerst dronk?
4. Waarom ben je alcoholist geworden?
5. Heb je wel eens dronken achter het stuur gezeten?
6. Je kunt toch gewoon niet drinken?
7. Hoe hield je je verslaving geheim?
8. Wat heeft drank kapot gemaakt?
9. Wat mis je het meest aan de drank?
10. Wat is het ergste dat je ooit hebt gedaan in een dronken bui?
11. Kun je nog gewoon een kersenbonbon eten?
12. Zou drank verboden moeten worden?

Lastige vragen aan mensen die naturist / nudist zijn

1. Zit je altijd in je blootje?
2. Hoe ben je naturist geworden?
3. Waar bewaar jij je portemonnee?
4. Wat vind jij van je lijf?
5. Wat vind je lekker om naakt te doen? 
6. Wat is het verschil tussen naturisten en nudisten?
7. Loop je de hele dag met een ...
8. Zijn naturisten exhibitionisten?
9. Gedraag jij je met kleding aan anders dan bloot?
10. Zijn naturisten stiekem niet gewoon uit op seks?
11. Zijn alle naturisten geschoren?
12. Wat zijn de no-go's?
13. Wil je ook naakt begraven worden?
14. Zou je willen dat iedereen naturist wordt?

Indringende vragen aan mensen met gezichtsafwijkingen

1. Schrikken mensen van je?
2. Wat is er mis met je?
3. Ben je geestelijk wel in orde?
4. Word je gepest?
5. Durf je in de spiegel te kijken?
6. Waarom doe je er niks aan?
7. Kunnen mensen verliefd op jou zijn?
8. Hoe verberg je je aandoening?
9. Wat zijn je beperkingen?
10. Wat vind je van mensen die klagen over hun uiterlijk?
11. Welke dromen kun jij niet vervullen?
12. Als je er morgen normaal uit kan zien, zou je dat willen? 

Gedurfde vragen aan mensen die zichzelf christen noemen

1. Is God nu bij je?
2. Zwarte kousen, pinkstergemeente of katholiek: wat voor christen ben jij?
3. Mag jij seks hebben van je geloof?
4. Wat trek je aan als je naar de kerk gaat?
5. De bijbel is toch gewoon een soort sprookjesboek?
6. Mag je jezelf bevredigen?
7. Hoe ziet God er in jouw ogen uit?
8. Hoe vaak bid je per dag?
9. Worden homo's geaccepteerd door God?
10. Hoe ziet de hemel en de hel er uit?
11. Is ziekte een straf van God?
12. Zijn ongelovige mensen duivels?

Vragen aan mensen die ongeneeslijk ziek zijn

1. Je gaat dood. Waaraan?
2. Is je ziekte besmettelijk?
3. Wat dacht je toen je hoorde dat je ongeneeslijk ziek bent?
4. Wat is het gênantste gevolg van je ziekte?
5. Hoe ziek ga je worden?
6. Je hebt nu vast geen seksleven meer?
7. Hoe lang heb je nog?
8. Geloof jij in het hiernamaals?
9. Je hebt zeker een bucketlist?
10. Overweeg je euthanasie?
11. Denk je dat je gemist gaat worden?
12. Heb jij je uitvaart al geregeld?

Goede vragen aan mensen die sekswerker zijn*

1. Hoe noem je jezelf?
2. Niemand wil dit toch worden? Waarom jij wel?
3. Wat zijn je specialiteiten?
4. Wat kost je?
5. Hoe vaak heb je het op één dag?
6. Je bent vroeger zeker seksueel misbruikt?
7. Hoeveel overdraagbare aandoeningen heb je gehad?
8. Wat doe je absoluut niet?
9. Wat vindt je familie van je werk?
10. Wat doe je als iemand niet hygiënisch is?
11. Je zal wel single zijn, want wie wil nu iemand met jouw werk als partner?
12. Wat is de raarste wens die jij in vervulling hebt laten gaan?
13. Hoeveel huwelijken heb jij kapot gemaakt?

En onduidelijk: word je wel eens verliefd op een klant?

Vragen aan mensen die seksueel misbruikt zijn

1. Wat is er gebeurd?
2. Waarom zei je geen nee?
3. Deed het pijn?
4. Heb je het uitgelokt?
5. Hield je van de dader?
6. Heb je het geheim gehouden?
7. Hoe is het uitgekomen?
8. Heb je aangifte gedaan?
9. Heb je nu een hekel aan seks?
10. Ben je bang om zelf dader te worden?
11. Ben je bang om kinderen te krijgen?
12. Hoe beïnvloedt het je dagelijks leven?

Indringende vragen aan mensen die dakloos zijn

1. Hoe lang ben je al dakloos?
2. Waarom ben je dakloos?
3. Slaap je in een doos onder een brug?
4. Wat is de ergste plek waar je ooit hebt geslapen?
5. Je hebt vast geen sexleven?
6. Je gebruikt vast alcohol of drugs?
7. Steel je?
8. Bedel je wel eens?
9. Waarom ga je niet bij familie of vrienden wonen?
10. Stink je?
11. Is het niet je eigen schuld dat je dakloos bent?
12. Wat hoop je voor de toekomst?

Zijn bovenstaande vragen echt gedurfde vragen?

Wat om te beginnen opvalt, is dat de vragen in het programma soms wel, soms niet leiden tot emotionele / heftige reacties. Ook zie je niet dat over vragen wat langer wordt nagedacht. Te vragen lijken zelden te choqueren ("Het viel me heel erg mee zelfs", aflevering: blootlopers). Dat de vragen niet choqueren lijk je ook te kunnen afleiden in wat de gesprekspartners na afloop van het gesprek zeggen. Leuk dat de makers dit hebben opgenomen.

Daarnaast lijkt het erop dat de meeste vragen wel vaker zijn gesteld aan de geïnterviewden is. Expliciet is er maar één uitzondering, met "Die vraag is me nog nooit eerder gesteld." (aflevering: gezichtsafwijkingen). Soms zie je in de reactie wel dat een vraag wel een originele vraag is (de gesprekspartner lachen dan).

Een voorbeeld van een dergelijke originele vraag was die aan de naturisten: Wil je ook naakt begraven worden? Hier had nog niet iedereen over nagedacht.

Ik heb het idee dat de gesprekspartners de meeste vragen wel waardeerden. Maar misschien is dat ook niet vreemd. Als je meedoet met zo'n programma weet je natuurlijk dat je bepaalde vragen zult krijgen. En weet je dat je een antwoord 'moet' geven.

Niet choquerend, maar indringend waren de vragen soms wel. De beste serie indringende vragen waren wat ons betreft - gezien de reacties - de vragen die gesteld werden aan de geïnterviewden met gezichtsafwijkingen en aan de geïnterviewden die seksueel misbruikt zijn. Dit is ook weer niet zo vreemd.

Je ziet in de praktijk namelijk dat de indringendheid van een vraag met name wordt bepaald door of iemand nog enige verantwoordelijkheid of keuze lijkt te hebben gehad in wat hem of haar typeert of is overkomen.

De vragen die gesteld werden aan mensen met een gezichtsaandoening, die ongeneeslijk ziek zijn of seksueel misbruikt zijn, waren dan ook al snel meer indringend en hiermee gedurfde vragen, dan de vragen die gesteld werden aan mensen die iets van een eigen keuze lijken te hebben gemaakt (bijvoorbeeld nudist zijn, christen zijn of sekswerker zijn). Wat de eerste groep is overkomen, is van een andere orde dan wat de tweede groep typeert.

Dit onderscheid zie je ook terug als het aankomt op de opbouw van de vragen. Het is normaal om bij een interview voor een bepaalde opbouw kiezen. Je begint het gesprek met een aantal makkelijke, ontspannende vragen om vervolgens dit te laten volgen door de lastige vragen. Maar bij veel vraaggesprekken in dit programma zie je dit niet, al kan dit ook het gevolg zijn van de wijze van monteren.

De eerste set vragen waren namelijk vaak geen inkomertje. Alleen bij iets wat een mens dus in negatieve zin kan overvallen (zoals een ongeneeslijke ziekte) hebben de programmamakers duidelijk voor een opbouw in de vragen gekozen. Zie een startvraag als "Wat is er gebeurd?" (uitzending: seksueel misbruikt). Je ziet dus dat het onderwerp aanwijsbaar de vragen / vraagstelling heeft beïnvloed.

Leuk is trouwens dat de programmamakers soms het commentaar op de vragen in de uitzending hebben gemonteerd. Dan wordt een vraag een lastige vraag genoemd, of een mooie vraag, of een leuke vraag en soms een hele goede vraag. Of in de uitzending met naturisten: "Dat ga je niet menen, dat is geen vraag" (en weg is het kaartje 😂).

Interessant is de vraag "Heb je het uitgelokt?" (aflevering: seksueel misbruikt). Deze vraag vond een van de gesprekspartners een idiote vraag die je absoluut niet zou moeten stellen, terwijl andere gesprekspartners hier wel een eigen, genuanceerd antwoord op geven. Het interessante aan deze vraag is dat deze duidelijk op verschillende manieren geïnterpreteerd kan worden (waarbij de één niet beter is dan de andere).

Zoals je ziet in bovenstaande vragenlijst werden ook gesloten vragen gesteld. Slim. Hiermee wordt een onderwerp op scherp gezet en dat kan nooit kwaad bij vragen waarbij een keuze het gesprek al snel de diepte in zal gaan omdat iemand behoefte heeft aan nuance. Of zoals een gesprekspartner in de aflevering christenen zegt:

Dit zijn van die vragen dat als je ja zegt, dat je de ene helft van de wereld over je heen krijgt en als je nee zegt, de andere helft over je heen krijgt.

De vraag die verrassend goed uitpakte was de vraag Wat zijn de no-go's? gesteld aan de nudisten in aflevering 2. Dit leek een niet al te lastige vraag te zijn, maar hoe langer de betrokkenen spraken, hoe meer diepgang het antwoord kreeg. Ik ga maar eens voorstellen dat we deze vraag opnemen in onze lijst met 100 vragen. Maar dan als Wat zijn jouw no-go's qua uitgaan, steden, vakanties, daten, ...?

Heb je ook de serie gekeken? Dan ben ik wel benieuwd naar jouw mening. Welke vraag uit de vragenlijst hierboven vond jij het beste? En is er eigenlijk ook een vraag die jij niet durft te stellen aan iemand? (via @vraagzin).

Tot slot: gedurfde vragen of gedurfde antwoorden?

Terzijde, maar misschien zijn niet zozeer de vragen altijd gedurfd, maar laten sommige uitzendingen met name zien dat je voor sommige vragen ook durf moet hebben om deze (op tv) te beantwoorden. Dus dat de durf met name bij de personen zit die geïnterviewd zijn:  dat ze de moed hebben om op tv dit inkijkje te geven in hun leven. Enorm respect hiervoor!

Kom maar op met een tweede seizoen (net als in Australië is gedaan).

---

Verder lezen:

• Meer dan 50 slechte openingsvragen om een onbekende aan te spreken.
• Meer dan 75 vragen om een gesprek te beginnen en op gang te houden.  
• Waarom je voor een goed gesprek het beste kunt beginnen met een vraag (na het geven van een compliment).

---

* De vragen van deze categorie zijn in verband met de rating van dit blog licht aangepast.