Tip: stel de juiste vragen tijdens je stage

Opleidingen en bedrijven verwachten tijdens een stage een kritische houding van leerlingen of studenten. Ze zien graag dat leerlingen / studenten niet alles klakkeloos aannemen maar ook zelf blijven nadenken en waar nodig vragen stellen. Maar aan welke vragen moet je dan denken? In deze bijdrage een korte uitleg.

Eerste versie: 17 januari 2014
Geactualiseerd: 5 mei 2022

Foto bij de tekst: kritische vragen stellen tijdens je stage

De eerste dagen: informatie verzamelen

De vragen die je als leerling / student kunt stellen tijdens je stage, zijn natuurlijk divers. Het is goed om een onderscheid te maken wanneer je bepaalde vragen het beste kunt stellen. Niemand verwacht dat je op de eerste werkdag al een groot aantal kritische vragen stelt en actief hierop doorvraagt.

Toch zul je ongetwijfeld veel vragen hebben.

Tijdens de eerste dagen / weken van een stage zullen dit vooral veel kennisvragen zijn. En niemand vindt het vreemd als je dit soort vragen stelt. Je kunt dan denken aan: waar vind ik ... (de dossiers, de missie/visie van het stagebedrijf, briefpapier, de printer, de koffiezetautomaat, et cetra) of bij wie kan ik terecht voor ... (wachtwoorden om in te loggen, vragen over arbeidsvoorwaarden / verzekeringen, vragen over de werktijden, et cetera).

Maak hier gebruik van: zoek zo veel mogelijk uit (intranet) en stel waar nodig dit soort kennisvragen. Het stagebedrijf verwacht dit namelijk ook in het begin. Als je later dit soort vragen stelt, zal dit (helaas) als vreemd worden ervaren.

Lees ook: doorvragen door het stellen van de juiste kritische vragen

Na enige tijd: wat wordt bedoeld?

Na enige tijd - soms op de eerste dag, soms na enige dagen - zie je op de werkvloer vaak een verschuiving naar een ander soort vragen: de eerste vorm van kritische vragen. In plaats van bovengenoemde kennisvragen komen vragen over de inhoud naar voren.

Belangrijke vragen zijn dan: wat betekent ... of wat wordt bedoeld met ...

Wat wordt bijvoorbeeld precies bedoeld met "We verwachten dat een stagiaire incidenteel overwerkt"? Wat is incidenteel? En wat is precies overwerken? Hoort thuiswerken om iets af te maken hier ook bij of rekent de stagebegeleider dit niet mee? Het is goed om dit inzichtelijk te krijgen (maar pas wat betreft dit onderwerp er wel op dat je niet direct te boek komt te staan als iemand die de kantjes er vanaf wil lopen; vraag open).

Voorbeeld. Stel je gaat werken voor een vestiging van het uitzendbureau Randstad. Er komt een moment dat je moet weten wat de organisatie belangrijk vindt; hoe zij zich graag naar buiten toe neerzetten. Je komt hiertoe terecht op hun website waar de missie en visie wordt besproken. Deze pagina kent diverse beweringen die vragen oproepen. Wat bedoelen ze bijvoorbeeld als ze zeggen dat ze een pionier zijn in de HR-dienstverlening. Pionier? En wat betekent het dat "Onze missie is om de wereld van werk te ontwikkelen"? Te ontwikkelen in welke zin?

Waar je in de eerste dagen dus vooral bezig bent met het verzamelen van informatie die relevant is voor je werk, maak je hier de stap naar interpretatie van deze informatie. Je gaat vragen stellen over de inhoud. Wat deze inhoud verder is, is natuurlijk afhankelijk van het stagewerk dat je gaat doen.

Daarna: klopt het ook?

Als je eenmaal weet wat met iets bedoeld wordt, zul je ook de vraag moeten stellen of het klopt. Is de informatie zoals je (1) die hebt gekregen en (2) zoals je die moet interpreteren wel juist? Klopt het wel dat ...

Klopt het bijvoorbeeld dat je in de praktijk incidenteel moet overwerken zoals door je begeleider is gesteld? Of kwam dit nooit voor? En hoe is de werkcultuur in het algemeen? Wat doen collega's t.a.v. overwerk, et cetera? Neem weer de visie en missie van de organisatie: zie je dit terug in de praktijk?

Nog even terug naar bovenstaand voorbeeld van Randstad: streeft het organisatie-onderdeel waar jij deel vanuit maakt ook naar de ontwikkeling van werk (gezien de missie). En is het echt een pionier in de HR-dienstverlening? Of staat dit enkel op de website als verkooppraatje? Koppel dit eventueel ook aan andere informatie. Als een organisatie een dynamische, flexibele organisatie zegt te willen zijn en ondertussen constateer je dat iedereen klokslag vijf uur het pand verlaat dan is dit vreemd. Meer in het algemeen moet je jezelf de vraag stellen of bepaalde doelen wel realistisch zijn.

Tot slot

Met deze vragende houding - ten aanzien van informatie van en over het stagebedrijf - laat je aan de organisatie en aan je opleiding zien dat je een positief-kritische houding inneemt. De meeste stagebegeleiders en bedrijfsmentoren zullen dit waarderen. Maar het is de kunst de vragen dus op een open, nieuwsgierige manier te stellen. Laat door je intonatie doorklinken dat het niet bedoeld is om het stagebedrijf of je begeleider aan te vallen. Het is nodig om je werk beter te kunnen doen. Om met meer kennis van zaken tijdens je stage aan het werk te zijn.