Argumentatieleer
Het inzetten van een argumentatiestructuur voor het schrijven van een tekst
Ondanks dat dit boek gericht is op de passieve argumentatieve taalbeheersing, dat wil zeggen het analyseren en evalueren van redeneringen en betogen, zul je mogelijk begrijpen dat je argumentatiestructuren ook kunt gebruiken om zelf teksten op te stellen (pleitnota’s, verweerschriften, et cetera). Het voordeel van het gebruik van een argumentatiestructuur is dat dit de kans vergroot wordt dat je een gestructureerde tekst opstelt.
Een manier om dit te doen, is door bijvoorbeeld per hoofdelement van een argumentatiestructuur een alinea te schrijven. Je neemt in zo'n geval de argumenten die direct het standpunt onderbouwen en laat dit de kern zijn van een alinea. Voeg vervolgens waar nodig extra informatie toe. Dit kunnen bijvoorbeeld onderliggende argumentatiestructuurelementen zijn. Maar dit kan tevens informatie zijn die nog niet in je argumentatiestructuur zat. Denk aan zinnen die begrippen verduidelijken of voorbeelden geven. Afhankelijk van de doelgroep kun je tot slot voor de hand liggende elementen weglaten. Voor de leesbaarheid doe je namelijk er soms goed aan om in betogen of redeneringen elementen bewust te verzwijgen (zie hiertoe deze vraagtip). [1]
Tijd voor een voorbeeld. Eerst komt hiertoe een argumentatiestructuur. Vervolgens lees je het betoog.
Een manier om dit te doen, is door bijvoorbeeld per hoofdelement van een argumentatiestructuur een alinea te schrijven. Je neemt in zo'n geval de argumenten die direct het standpunt onderbouwen en laat dit de kern zijn van een alinea. Voeg vervolgens waar nodig extra informatie toe. Dit kunnen bijvoorbeeld onderliggende argumentatiestructuurelementen zijn. Maar dit kan tevens informatie zijn die nog niet in je argumentatiestructuur zat. Denk aan zinnen die begrippen verduidelijken of voorbeelden geven. Afhankelijk van de doelgroep kun je tot slot voor de hand liggende elementen weglaten. Voor de leesbaarheid doe je namelijk er soms goed aan om in betogen of redeneringen elementen bewust te verzwijgen (zie hiertoe deze vraagtip). [1]
Tijd voor een voorbeeld. Eerst komt hiertoe een argumentatiestructuur. Vervolgens lees je het betoog.
ARGUMENTATIESTRUCTUUR INVOEREN DOODSTRAF
S. Ik ben voor invoering van de doodstraf
1 (want) De criminaliteit zal hierdoor flink dalen
1 (want) De criminaliteit zal hierdoor flink dalen
1.1a. (want) Mensen zullen zich namelijk laten afschrikken door de doodstraf
1.1b. (en) Dat mensen vaak impulsief hun daden plegen gaat niet op
1.1b.1. (want) De meeste misdrijven zijn vooraf goed overwogen
1.1b.1.1. (want) Dit bleek nog onlangs uit het onderzoek van Jansen en Peters (2009)
1.2. (want) Eenmaal gestrafte daders kunnen niet opnieuw in de fout gaan
1.2.1. (want) We hebben ze verwijderd uit onze samenleving
2. (want) We zullen minder kosten gaan maken op het ter uitvoering brengen van de straffen
2.1. (want) Het doden van een dader is goedkoper dan het gevangen houden van een dader
CONCEPT BETOOG INVOEREN DOODSTRAF
"Sinds enige tijd ben ik ervan overtuigd dat we de doodstraf moeten invoeren. Met het invoeren van de doodstraf bedoel ik het aanpassen van onze wet- en regelgeving, waaronder het Wetboek van Strafrecht, waardoor het voor rechters mogelijk wordt om daders van zware misdrijven de straf van levensbeëindiging op te leggen. Natuurlijk mag dit enkel worden uitgevoerd door de overheid en nadat alle rechtswegen zijn doorlopen. Misschien uit te voeren via het toedienen van een spuitje? Ik denk hierbij in eerste instantie aan daders die meervoudige moorden hebben gepleegd. Voor het invoeren van de doodstraf zie ik meerdere argumenten.
Ten eerste verwacht ik dat door het invoeren van de doodstraf de criminaliteit flink zal afnemen. Het schrikbeeld je leven te kunnen verliezen, zal toch veel potentiële daders doen afremmen. Een aantal maanden in de gevangenis zitten, is natuurlijk van een hele andere orde dan je leven verliezen. Dit zal een groot afschrikwekkend karakter hebben. Aan de andere kant kan natuurlijk worden gezegd dat daders vaak impulsief tot hun daden komen. Dat ze niet van te voren hun handelen overwegen. En dus ook niet nadenken over de gevolgen. Ik ben het hier niet mee eens. Vooral de zwaardere misdrijven komen niet uit de lucht vallen. Hier gaan naar mijn mening – en dit blijkt ook uit onderzoek – vaak een weloverwogen beslissing aan vooraf. Denk aan de moorden op Pim Fortuin en Theo van Gogh. Je ziet dat het weloverwogen beslissingen waren door bijvoorbeeld de aankoop van hulpmiddelen als wapens e.d.
De criminaliteit zal trouwens om een tweede reden na invoering van de doodstraf verder afnemen. Doordat zware criminelen hun handelen met de dood moeten bekopen, kunnen ze niet weer in de fout gaan. Wij als samenleving hebben hun immers het leven afgenomen. Dit voorkomt dat ze – zoals nu – na het uitzitten van de straf opnieuw in de fout gaan. Onderzoek laat zien dat het recidivegevaar toch hoog blijft. Waarom als samenleving opnieuw dit risico lopen?
Er is tot slot nog een ander argument waarom we moeten overwegen om de doodstraf in te voeren. Dit heeft een meer economisch motief. We zien namelijk dat onze gevangenissen propvol zitten. Hieronder zitten ook veel criminelen die levenslang hebben gekregen. Dit kost de maatschappij erg veel geld. Een gevangenisdag kost honderden euro’s per gevangene per dag! Als we deze daders de doodstraf geven, belast dit de maatschappij aanzienlijk minder. Dit terwijl je in feite hetzelfde zegt: wij als maatschappij ontnemen je het leven. Niet door je je hele leven achter de tralies te zetten maar door je fysiek het leven te ontnemen.
Dit samen maakt dat we in alle redelijkheid kunnen overwegen om de doodstraf opnieuw in te voeren."
Waarschijnlijk zie je wel reeds in dat in bovenstaand betoog een aantal belangrijke tegenargumenten ontbreken. Daarnaast ontbreekt nog de nodige onderbouwing. Is levenslang wel echt levenslang in Nederland? Is levenslang wel hetzelfde als iemand het leven ontnemen? Past de doodstraf sowieso in een rechtsstaat? Wie bepaalt wat doodstrafwaardig is? Is er geen glijdende schaal? Wat als foute machthebbers aan de macht komen? Hoe zit het met rechterlijke missers? Moet iemand geen tweede kans krijgen? Daalt de criminaliteit wel na invoering? Et cetera. Het bovenstaande betoog is echter ook niet bedoeld om je ervan te overtuigen dat we de doodstraf opnieuw moeten invoeren. Het voorbeeld is enkel gegeven om je te laten zien hoe je een argumentatiestructuur kunt inzetten om een tekst op te stellen.
Ter afronding
Hiermee kom ik op het einde van dit hoofdstuk. Een hoofdstuk waarin een verdieping is gegeven aan het helder krijgen van betogen en redeneringen. Hopelijk heeft het lezen van de tekst je doen inzien hoe belangrijk het is (en hoe lastig het is) om een betoog of redenering te bevragen op helderheid.
Om te bepalen of een redenering of betoog kwalitatief echt goed is of niet is echter nog meer nodig. We komen hiermee aan bij de andere criteria: aanvaardbaarheid, relevantie en toereikendheid. Deze criteria voor goede argumentatie zal ik in de volgende hoofdstukken behandelen.
Ten eerste verwacht ik dat door het invoeren van de doodstraf de criminaliteit flink zal afnemen. Het schrikbeeld je leven te kunnen verliezen, zal toch veel potentiële daders doen afremmen. Een aantal maanden in de gevangenis zitten, is natuurlijk van een hele andere orde dan je leven verliezen. Dit zal een groot afschrikwekkend karakter hebben. Aan de andere kant kan natuurlijk worden gezegd dat daders vaak impulsief tot hun daden komen. Dat ze niet van te voren hun handelen overwegen. En dus ook niet nadenken over de gevolgen. Ik ben het hier niet mee eens. Vooral de zwaardere misdrijven komen niet uit de lucht vallen. Hier gaan naar mijn mening – en dit blijkt ook uit onderzoek – vaak een weloverwogen beslissing aan vooraf. Denk aan de moorden op Pim Fortuin en Theo van Gogh. Je ziet dat het weloverwogen beslissingen waren door bijvoorbeeld de aankoop van hulpmiddelen als wapens e.d.
De criminaliteit zal trouwens om een tweede reden na invoering van de doodstraf verder afnemen. Doordat zware criminelen hun handelen met de dood moeten bekopen, kunnen ze niet weer in de fout gaan. Wij als samenleving hebben hun immers het leven afgenomen. Dit voorkomt dat ze – zoals nu – na het uitzitten van de straf opnieuw in de fout gaan. Onderzoek laat zien dat het recidivegevaar toch hoog blijft. Waarom als samenleving opnieuw dit risico lopen?
Er is tot slot nog een ander argument waarom we moeten overwegen om de doodstraf in te voeren. Dit heeft een meer economisch motief. We zien namelijk dat onze gevangenissen propvol zitten. Hieronder zitten ook veel criminelen die levenslang hebben gekregen. Dit kost de maatschappij erg veel geld. Een gevangenisdag kost honderden euro’s per gevangene per dag! Als we deze daders de doodstraf geven, belast dit de maatschappij aanzienlijk minder. Dit terwijl je in feite hetzelfde zegt: wij als maatschappij ontnemen je het leven. Niet door je je hele leven achter de tralies te zetten maar door je fysiek het leven te ontnemen.
Dit samen maakt dat we in alle redelijkheid kunnen overwegen om de doodstraf opnieuw in te voeren."
Waarschijnlijk zie je wel reeds in dat in bovenstaand betoog een aantal belangrijke tegenargumenten ontbreken. Daarnaast ontbreekt nog de nodige onderbouwing. Is levenslang wel echt levenslang in Nederland? Is levenslang wel hetzelfde als iemand het leven ontnemen? Past de doodstraf sowieso in een rechtsstaat? Wie bepaalt wat doodstrafwaardig is? Is er geen glijdende schaal? Wat als foute machthebbers aan de macht komen? Hoe zit het met rechterlijke missers? Moet iemand geen tweede kans krijgen? Daalt de criminaliteit wel na invoering? Et cetera. Het bovenstaande betoog is echter ook niet bedoeld om je ervan te overtuigen dat we de doodstraf opnieuw moeten invoeren. Het voorbeeld is enkel gegeven om je te laten zien hoe je een argumentatiestructuur kunt inzetten om een tekst op te stellen.
Ter afronding
Hiermee kom ik op het einde van dit hoofdstuk. Een hoofdstuk waarin een verdieping is gegeven aan het helder krijgen van betogen en redeneringen. Hopelijk heeft het lezen van de tekst je doen inzien hoe belangrijk het is (en hoe lastig het is) om een betoog of redenering te bevragen op helderheid.
Om te bepalen of een redenering of betoog kwalitatief echt goed is of niet is echter nog meer nodig. We komen hiermee aan bij de andere criteria: aanvaardbaarheid, relevantie en toereikendheid. Deze criteria voor goede argumentatie zal ik in de volgende hoofdstukken behandelen.
__________
[1]
Nog een tip: tijdens het schrijven kan blijken dat de argumentatiestructuur die je voor ogen had niet juist blijkt te zijn. In dat geval kun je het beste teruggaan naar de structuur en deze aanpassen. Dit voorkomt dat je veel schrijfwerk voor niets doet.
