Domme vragen stellen (uitleg en voorbeelden)

Misschien wil je niet alleen goede vragen stellen, maar wil je ook weten wat domme vragen zijn. In dit artikel lees je wat domme vragen zijn. En geef ik natuurlijk voorbeelden van domme vragen. Misschien handig als jij aan iemand anders een domme vraag wilt stellen? Ook geef ik een antwoord op de vraag of het klopt dat domme vragen niet bestaan. Ik zal beginnen met uit te leggen dat er vier soorten domme vragen zijn.
Laatst bijgewerkt op 02-08-2019 (taal)

Vier soorten domme vragen:

1. De feitelijk onmogelijk te beantwoorden vraag
2. De verwarrende vraag: een extreem lange onzinvraag die niet te beantwoorden is
3. De gast-denk-na-dat-zie-je-zelf-toch vraag
4. De hé-sukkel-ik-heb-een-klusje-voor-je vraag

De kunst van het stellen van de juiste vraag.

Wil je eerst weten hoe je de juiste vragen kunt stellen? Begin met deze 20+ tips (met veel links naar gratis artikelen).

Domme vraag #1: de feitelijk onmogelijk te beantwoorden vraag

Laat ik beginnen met voorbeelden van vragen van deze categorie domme vragen. Dit zijn vragen die sommige mensen als domme vragen zullen betitelen:

Waarom is er geen lucht op de aarde?
Waarom kunnen mensen nooit doodgaan?
In welke maand sloot Nederland in 2016 zich aan als nieuwe staat bij de Verenigde Staten van Amerika?
In welke jaar tussen 1800 en 1900 vond de Tweede Wereldoorlog plaats?
Hoe heet de oudste zoon van Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima?
Wat is de naam van onze vrouwelijke minister-president?
In welke Toyota ontdekten onderzoekers in 2016 zogenaamde sjoemelsoftware?

Als aan jou een van deze vragen gesteld wordt, hoop ik dat je inziet dat je deze vragen beter niet direct kunt beantwoorden. Het zijn namelijk vragen die niet een correct antwoord kennen omdat ze duidelijk iets feitelijks vooronderstellen wat niet klopt. Schwab zou dit waarschijnlijk eerder zinloze vragen noemen maar in de praktijk zie je dat mensen deze vragen ook domme vragen of stomme vragen noemen.

Relevant: hier vind je onze vragenlijst met meer dan 50 leuke onzinvragen. Andere vragen vind je via dit overzicht met al onze vragenlijsten.

Nu zou je deze vragen ook suggestieve vragen kunnen noemen.

Er wordt namelijk gesuggereerd dat iets waar is wat niet zo is. Toch noemen de meeste auteurs suggestieve vragen geen domme vragen.

Het begrip suggestieve vraag wordt in de praktijk eerder gebruikt voor vragen waarmee iemand een bepaald oordeel (een mening) in de mond wordt gelegd óf een bepaald feit wordt verondersteld waarvan nog niet zeker is of deze waar is. Bij bovenstaande domme vragen wordt echter niet een oordeel verondersteld, maar is alleen een feitelijke uitspraak in de vraag opgenomen die duidelijk niet waar is.

Hier kun je meer lezen over suggestieve vragen.

Vraag is natuurlijk wel bij dergelijke domme vragen: wanneer is een feitelijke uitspraak duidelijk niet waar? 😐

In bovenstaande vragen betreft het de volgende foutieve feitelijke vooronderstellingen:

Er is geen lucht op de aarde.
Er zijn mensen die nooit dood gaan.
In 2016 werd Nederland een staat van de Verenigde Staten van Amerika.
Ergens tussen 1800 en 1900 vond de Tweede Wereldoorlog plaats.
Onze koning en koningin hebben een zoon.
We hebben een vrouwelijke minister-president.
Er was in 2016 sjoemelsoftware ontdekt in Toyota's.

Ojee, ik wil niet dom overkomen!

Helaas hebben we vaak de neiging - zeker als een camera op ons gericht is - om dit soort domme vragen wel te beantwoorden. En niet eerlijk te zeggen dat we het niet weten. We willen namelijk niet dom overkomen dus gokken we maar wat. Het tegenovergestelde is het geval: we komen juist dom over door deze vragen te beantwoorden. Inderdaad: domme antwoorden bestaan dus misschien wel!

Briljante voorbeelden geven de vraagvideo's van worldstarhiphop:

En wees eerlijk: op welke van de volgende vragen had jij gewoon een antwoord gegeven (even herschreven naar de Nederlandse context) [1]?

Wat is zwaarder: een kilo steen of een kilo katoen?
Hoe vaak was Wilders minister-president van Nederland?
Welke twee kleuren maken samen de kleur blauw?
Stel je doet mee aan een hardloopwedstrijd. Het gaat goed: je haalt de persoon die op de tweede plek liep in. Op welke plaats ren je nu?
Welke van de volgende provincies heeft het meeste inwoners: Haarlem, Amsterdam of Den Haag?
Wanneer eindigde de Derde Wereldoorlog?
Welke maanden hebben 28 dagen?

Het stellen van dit soort "domme" vragen kan best slim zijn.

Bijvoorbeeld als je wilt testen of iemand iets heeft onthouden of begrepen. Of om vast te stellen hoe iemand reageert als hij of zij iets niet weet.

Twijfel je of iemand een domme vraag aan jou stelt? Begin dan zelf eerst met door te vragen. Op welke manieren je allemaal kunt doorvragen lees je hier.

Domme vraag #2: de verwarrende vraag
Een speciale variant van de eerste categorie domme vragen, is als in een extreem lange vraagzin allerlei zaken aan elkaar worden verbonden die niets met elkaar te maken hebben: feitelijk klopt er niets van.

De vragensteller zorgt met het stellen van een lange vraag voor verwarring, maar omdat het goed klinkt is de kans groot dat de ander de vraag beantwoordt. En dom overkomt. Neem bijvoorbeeld de "confusing question of the day" van Jimmy Kimmel:

Domme vraag #3: de gast denk na dat zie je toch-vraag
Soms word je een vraag gesteld waar het antwoord zo voor de hand ligt dat de vraag misschien dom overkomt. Bijvoorbeeld omdat de waarneming duidelijk maakt dat iets het geval is. Hier is feitelijk dus duidelijk wat het geval is: andere opties zijn niet mogelijk. Het antwoord ligt wel erg voor de hand.

Iemand toont bijvoorbeeld een eigen foto van boven de wolken waarop de ander vraagt: "Goh, heb je die in het vliegtuig gemaakt?" (nee gast, ik ben even het vliegtuig uitgestapt 😠)
Iemand ziet een bekende in de supermarkt en stelt de vraag: "Hé, jij ook hier?" (nee, het is mijn tweelingzus 😠)
Nogmaals, iemand ziet een bekende in de supermarkt en stelt de vraag: "Ha, ook boodschappen aan het doen?" (nee zucht, ik hang hier altijd op de groente-afdeling wat voor mijn plezier rond 😠)
Een student tegen een andere student die ook een onvoldoende heeft gehaald: "Ah, jij hebt het vak ook niet gehaald?" (nee sukkel, bij mij tellen onvoldoendes als voldoende 😠)

Dergelijke vragen worden door sommige mensen dom genoemd maar de vraag is of dit terecht is. Vaak zijn het namelijk eerder retorische vragen. Vragen die het mogelijk maken met elkaar te communiceren. Vragen, of misschien eerder beweringen, die zorgen voor de start van een gesprek. Is het dan nog steeds zo dom om ze te stellen?

Tot slot domme vraag #4: ik heb een klusje voor je (sukkel).
Tot slot worden vragen soms dom genoemd als het vragen zijn waarmee iemand op pad wordt gestuurd om iets te halen of om iets te zoeken dat niet bestaat [2]. De categorie kantoorhumor dus. Een kleine rondgang op internet (bijvoorbeeld hier) levert al mooie voorbeelden op:

Je vriend vragen naar de Karwei te gaan voor een houten vuurkorf.
Of vragen bougie-vonken te halen bij de lokale brommerzaak.
Een medewerker vragen om naar de Gamma te gaan voor nieuwe waterpasdruppels.
Idem maar dan naar de Praxis voor de (bekende) plintentrap.
Of een kind vragen gestampte muisjes te kopen bij een dierenwinkel.
Of die arrogante techniekmedewerker vragen een kopermagneet te halen.
Die nieuwe vulploegjongen vragen het WC-papier op houdbaarheidsdatum te zetten.
De waterpas laten aanvullen met nieuw water.

Haha, dom van je. Maar is de vraag dom? Ook dergelijke vragen lijken een sociale functie te hebben. En helaas soms ook een asociale functie, namelijk als deze vragen worden gesteld om te pesten.

Tot slot
Je ziet dus dat veel domme vragen misschien minder dom zijn dan ze lijken. Soms doe je er goed aan om een domme vraag te stellen. Namelijk om te testen hoe iemand reageert op een dergelijke vreemde vraag. Maar soms lijkt het ook wel wat op pesten. Daarnaast is het maar afhankelijk van wat je weet of een vraag echt dom is. En kun je dat iemand verwijten? Waarschijnlijk zeggen daarom veel mensen dat domme vragen niet bestaan.

Ken je zelf nog meer domme vragen? Of ken je nog andere soorten domme vragen? We lezen het graag. Je kunt ons bereiken via mail, maar ook natuurlijk via Twitter of Facebook.

__________

[1]
Offtopic, maar de volgende WSHH-vragen vallen niet zozeer binnen de categorie "domme vragen" maar zijn desondanks ook wel interessant (met name omdat ze een aantal cognitieve valkuilen inzichtelijk maken):

Iemand had 13 poesjes. Met uitzondering van 5 gingen ze dood. Hoeveel bleven erover?
Je moeder heeft 4 kinderen. Noord, Zuid en West. Hoe heet het vierde kind?
Een dozijn broodjes kosten 12 euro. Hoeveel kosten 100 broodjes?
Noem zo snel mogelijk de laatste vijf letters van het alfabet?
Spel "Top"; zeg "Top"; zeg "Top Top"; zeg "Top Top Top"; Wat doe je bij groen licht voor een stoplicht?
Spel: twaalfde
Je zit achterin een auto; de deuren zitten op slot en je wilt eruit. Hoe kom je eruit?
Stel, een vader en een zoon hebben samen een zwaar ongeluk. De vader overlijdt; de zoon gaat direct naar operatietafel. De chirurg die de operatie zou moeten uitvoeren zegt echter meteen: "Ik ga dit niet doen; ik kan niet mijn zoon opereren." Leg uit.
Hoeveel sterren staan er op de vlag van Europa?
In welke provincie werd het Europese verdrag van Maastricht ondertekend?
Waar staat de e in e-mail voor?