Samenvatting en overzicht belangrijkste begrippen uit de argumentatieleer

Voordat je een oordeel kunt vormen over een betoog of redenering van een beroepsbeoefenaar, moet je eerst helder zien te krijgen wat en hoe iemand precies betoogt en hierbij beweert (dit is de eerste stap binnen de HART-methode). Eventueel door het stellen van (extra) vragen, probeer je een analyse te maken van wat precies gezegd wordt of geschreven is. In het voorgaande heb je kunnen lezen dat een dergelijke analyse begint met de zoektocht naar het ingenomen standpunt (formeel: de positie die iemand inneemt t.o.v. een bewering). 

Indien je het standpunt hebt gevonden, ga je vervolgens op zoek naar de argumentatie en wat de beroepsbeoefenaar hierin allemaal precies beweert (of dit nu feitelijk van aard is, een oordeel of een (algemene) verbindende uitspraak is). We verwachten namelijk dat in de beroepspraktijk een standpunt onderbouwd is. Dit volgt uit de algemene kennisverwachting die we van professionals hebben en geldt zowel voor de redenen die moeten verklaren waarom iets het geval zou moeten zijn als de redenen waarmee de professional ons of een ander wil overtuigen (klik hier voor meer over dit verschil).

Om te achterhalen wat en hoe iemand precies redeneert - en met name om vragen te kunnen stellen bij wat verzwegen is - doe je er verstandig aan rekening houden met de wetenschap dat een volledig argument bestaat uit de volgende onderdelen:

- minimaal één concrete bewering: een feit of oordeel (ook wel een premisse genoemd)
- een verbindende uitspraak (ook een premisse)
- de ondersteuning (van zowel de verbindende uitspraak als van het concreet beweerde)
- eventueel een argumentatieve indicator
- eventueel een voorbehoud

Zie hiertoe het eerder gegeven schema:

In de praktijk blijkt het analyseren en dus bevragen van standpunt en argumentatie met name bij lange betogen niet altijd even gemakkelijk te zijn (bijvoorbeeld indien de beroepsbeoefenaar meerdere lagen van argumentatie gebruikt). In het volgende hoofdstuk zal ik om die reden een verdieping geven in deze vaardigheid.